Zelfsabotage is iets wat vaak voorkomt. Neem het voorbeeld van Laura, strategisch loopbaanadviseur:
Aan de ene kant wil ik graag succesvol zijn, aan de andere kant wil ik het juist niet druk hebben. Als ik het te druk heb raak ik gestrest en dat wil ik voorkomen. Dit maakt dat ik soms opdrachten en/of nieuwe uitdagingen niet aan ga of op een gegeven moment afhaak.
De twijfel aan mijn eigen kennis, vaardigheid en bestaansrecht maakt dat ik deze uitdagingen uit de weg ga.
Mijn grootste probleem is dan ook dat ik vaak twijfel aan mijzelf. Wat ben ik waard (op de zakelijke markt)? Doe ik het wel goed? Daarbij komen ook negatieve overtuigingen als: ‘ik kan het waarschijnlijk niet’, en.. ‘dan val ik door de mand…’ of ‘ik word dan zichtbaar en dan ga ik af…’.’
Laura
Andere vormen van zelfsabotage zijn zelftwijfel, uitstelgedrag, geen keuzes kunnen/durven maken, nodeloos online surfen, onvoldoende zichtbaar zijn, prioriteit bij anderen leggen in plaats van goed voor jezelf zorgen. De voorbeelden over zelfsabotage zijn legio.
In de kern gaat zelfsabotage over dat je je (on-)bewust jezelf tegenhoudt richting succes. Je weet wat je wilt, maar toch doe je het niet?! Wáárom saboteren we onszelf? In dit artikel gaan we dieper in op de 7 redenen van zelfsabotage; waarom doe je dit?
7 redenen voor zelfsabotage
Laten we beginnen bij het onderzoeken WAAROM jij jezelf saboteert. Er zijn 7 redenen waarom je jezelf saboteert; welke herken jij? Let op: heb er geen oordeel over, inzicht is de eerste stap naar verandering. En ik weet zeker dat jij niet de enige bent die zichzelf saboteert, vraag is alleen of jij je hier nog langer door wil laten tegenhouden. Laten we aan de slag gaan!
Reden #1: Angst voor verandering
Onze hersenen zijn er niet om jou gelukkig te maken, maar om pijn en gevaar te voorkomen. Het is een overlevingsinstinct.
Daarom is het belangrijk dat zaken overzichtelijk zijn en niet teveel veranderen (want dan loop je kans op gevaar). Vanwege deze bedrading in ons hoofd blijven we graag consistent en accepteren we veranderingen niet zo snel. We willen graag veiligheid en de status quo is dan de beste situatie.
Dus als je meer zichtbaar wilt zijn, komt dit niet overeen met onze ingesleten overtuigingen en waarden zoals ‘Doe maar normaal, dan doe je gek genoeg’. Dan is er sprake van ‘cognitieve dissonantie’ volgens psychologische termen.
Zichtbaar worden voelt ongemakkelijk en een mogelijke dreiging van gevaar (lees: kritiek of afwijzing). Het wordt te spannend om door te gaan en keren we terug naar de bekende (en veilige) situatie.
Reden #2: Lage eigenwaarde/lage zelfwaardering
Als kinderen hoorden we van onze ouders, leraren en vele anderen verhalen die ons niet dienen. Helaas hebben we deze in onze hersenen geprent en spelen we ze elke dag opnieuw af. Een paar voorbeelden:
- Succes is niet weggelegd is voor ‘mensen zoals ons’.
- Mensen met veel geld zijn gierig,
- Je moet hard werken voor je geld.
- Je verdient het niet om gelukkig te zijn.
- Wie ben jij om te denken dat je veel geld kunt verdienen?
In dit artikel deel ik een concrete oefening om jezelf beter op waarde te schatten (opent in nieuw tabblad).
Reden #3: Behoefte aan controle
Als we ons eigen falen kunnen beheersen in plaats mogelijke kritiek van anderen te krijgen voelt dat minder ongemakkelijk. Zelfsabotage is een manier om de controle te hebben als je het gevoel hebt dat je de controle verliest. Liever zeggen dat je te weinig tijd hebt gehad, mocht er kritiek komen, dan knetterhard je best hebben gedaan en dán kritiek te krijgen… Wat als je best niet goed genoeg was? Dan liever jezelf saboteren en te laat beginnen om vervolgens de tijd de schuld te geven.
Reden #4: Impostersyndroom
Psychologen hebben hier een naam voor, ook wel bekend als het bedriegersyndroom. Hoe hoger we in rang komen, hoe succesvoller we worden, hoe meer twijfels we krijgen over de waarde van onze kennis, ons opleidingsniveau: wie ben ik nu? Straks val ik door de mand en zien dat ik helemaal niet zo succesvol ben… Deze gedachtes zorgen er voor dat je jezelf gaat saboteren, door bijvoorbeeld minder zichtbaar te worden.
Reden #5: Uitstelgedrag
Nu heb ik geen zin, tijd, energie, noem maar op. Dit is één van de meest voorkomende manieren waarop we onszelf in de voet schieten. We bedenken legitieme redenen waarom we iets niet doen. Deze vorm van zelfsabotage zorgt voor nog meer teleurstelling en een lage eigenwaarde: als jij jezelf al niet eens kunt vertrouwen….?
Reden #6: Angst om de roedel te verlaten
We zijn gewend aan onze eigen “stam” – de mensen met wie we omgaan en tijd doorbrengen. Op het moment dat je meer gaat verdienen, promotie gaat maken of succesvol wordt, loop je risico dat je ‘verstoten’ wordt door je vrienden of je familie: jij bent anders dan de rest.
Reden #7: Gewoonte gedrag
We weten dat onze gedachten onze acties creëren. Na verloop van tijd worden onze herhaalde acties gewoonten die diep in onze hersenen zijn verankerd. En blijf je rondcirkelen in een spiraal van zelfsabotage en gebrek aan geloof in jezelf.
Hoe kom je hier vanaf?
Ik heb een tijd geleden een video gemaakt over de 3 stappen om los te komen van zelfsabotage; bekijk deze hier!
PS. Wil jij een GRATIS portie zakelijk zelfvertrouwen? Klik dan hier en kies wat jij wilt hebben; cadeautje van de zaak!
Bronnen
Brenner, B. P. (2019, June 19). Stop sabotaging yourself: Tips for getting out of your own way. Therapy Group of NYC.
Jacobsen, S. (2016, May 10). Self-sabotage: What it looks like and why you do it. Harley Therapy Counseling Blog.
Wignall, N. (2020, June 7). Self-sabotage: Why you do it and how to stop for good. Nickwignall.com.