Ken je dat gevoel? Dat je wéét dat je het kunt, dat je wéét dat je veel meer potentieel hebt dan je nu laat zien? Maar voel je in het dagelijkse leven vooral de frustratie dat het niet lukt? Wat doe je verkeerd? Hoe kom je hieruit? Veel zelfhulpboeken zeggen dat je moet visualiseren om je doelen te bereiken. Voel en zie het en gij zult het bereiken!
Boeken als The secret en Think and grow rich (staan ook in mijn boekenkast, ik geef het eerlijk toe) gaan hier grif op in. Bereik je je doel niet, dan heb je het onvoldoende gevisualiseerd of wil je het niet graag genoeg. Eigen schuld, dikke bult. Werkt dit echt zo? Of ontbreekt er iets anders? Laat ik beginnen bij wat wél werkt.
Visualiseren werkt
Visualiseren werkt omdat je brein geen onderscheid kan maken tussen een echte activiteit en een ingebeelde (gevisualiseerde) activiteit: beide keren lichten dezelfde hersengebieden op. Dus op het moment dat Erben wordt gevraagd de vijfhonderd meter te visualiseren, sturen de hersenen dezelfde signalen naar de spieren als wanneer hij werkelijk die afstand zou schaatsen. Dezelfde neurale paden in je brein worden geactiveerd. Door dit visueel oefenen worden de verbindingen in de neurale paden sterker. Want hoe vaker een verbinding wordt gebruikt, hoe sterker deze wordt.
Valkuilen
Er zijn twee valkuilen waardoor visualiseren voor veel mensen niet werkt. En die nooit genoemd worden in de zelfhulpboeken. Hoe maak je gebruik van visualiseren, zonder in deze valkuilen te stappen? Laten we het gevaar eens van dichtbij bekijken.
Valkuil #1: Doel gevisualiseerd, tijd voor vakantie!
Als je helder hebt gevisualiseerd dat je je doelen hebt bereikt, loopt je brein genadeloos in de val. In plaats van energie te verzamelen om je doel te bereiken, activeren we onbedoeld de ontspanningsreactie die we zouden voelen als we het doel daadwerkelijk hebben bereikt. Je bloeddruk en hartslag dalen, alles is goed in de succeswereld van ons brein. We zijn er! Tijd om te ontspannen! Hierdoor blijf je hangen in deze droomwereld en kom je niet in actie.
Valkuil #2: Onrealistisch dromen
In veel zelfhulpboeken lees je dat je groots moet dromen; hoe groter hoe beter. Maar… hoe groter het verschil tussen dromen en werkelijkheid hoe kleiner de kans dat je het daadwerkelijk gaat bereiken. Net als met affirmaties: het werkt alleen als jij er in gelooft. Visualiseren werkt dus alleen als je het zelf realistisch en haalbaar vindt. Het mag zeker groots zijn, zolang je het zelf als iets haalbaars ziet op korte of lange termijn. Als je jouw gewenste toekomst als onrealistisch of onhaalbaar ziet, zul je niet in actie komen en daarmee gelijk krijgen.
Visualiseren zonder rekening te houden met deze valkuilen zorgt ervoor dat je gefrustreerd raakt over de dagelijkse praktijk. Óf je bent volledig high, stoned en aan het trippen in een fantastisch dromenland, óf je bent nuchter, hebt een kater en voelt de realiteit zwaar op je drukken.
Kloof tussen droom en realiteit dichten
Onderzoek toont aan dat je een brug moet bouwen als je je doelen wilt bereiken. Een brug om de kloof te dichten tussen doel en realiteit, een brug tussen wat je wilt bereiken en waar je nu staat. Een voorbeeld: studenten van de Universiteit van Californië werden in drie groepen ingedeeld. De eerste groep moest visualiseren dat ze een goed cijfer haalden; zij richtten zich op de gewenste uitkomst. De tweede groep moest visualiseren hoe ze leerden en oefenden voor hun examen; zij richtten hun aandacht dus op het proces. En zoals behoorlijk onderzoek betaamt: de derde groep hoefde niets te doen.
Wat bleek? Degenen die visualiseerden hoe ze aan het studeren waren (proces) haalden betere resultaten dan degenen die zich alleen richtten op een goed cijfer. Zij hadden namelijk meer oog voor de mogelijke problemen die ze tijdens het proces konden tegenkomen, zoals tijdgebrek. Hierdoor maakten ze een betere planning en hadden ze minder last van angst.
Dit koppelen van doelen aan de dagelijkse realiteit is wat onderzoekers Heather Kappes en Gabriele Oettingen ‘mentaal contrasteren’ noemen. Waar sta je nu en welke stappen moet je zetten om bij je doel te komen? Wat kan er misgaan? Geen tijd, energie of zin? Wat ga je daar concreet aan doen? Mentaal contrasteren zorgt voor de vertaling van je dromen naar actie. In plaats van dat je brein gaat trippen van al dat moois wat je visualiseert, blijft het alert, want je hebt je doel nog niet bereikt. Je doel kan nog niet afgevinkt worden.
Kortom, veel ambities worden niet waargemaakt omdat er een kloof blijft bestaan tussen je droom en daar waar je nu staat. Omdat je droom als een heerlijke trip voelt, waarbij je pijnloos en moeiteloos op het podium van succes klimt. Of omdat je niet gelooft dat jij het kunt bereiken, of omdat je niet kijkt of wilt kijken naar wat er mis kan gaan en om daar vervolgens actie op te ondernemen. Met mentaal contrasteren omzeil je dus de eerder genoemde valkuilen.